Alergijske upalne bolesti

Udruženje AAA je dio projekta Globalne platforme za alergije i bolesti disajnih puteva (GAAPP) koji ima za cilj da informiše i edukuje pacijente o inflamantornim (upalnim) bolestima tipa 2 te da podigne svijest šire javnosti o tome da neliječeni upalni procesi mogu dovesti do različitih oboljenja. GAAPP stoji iza virtuelne platforme na kojoj su prezentovana najnovija istraživanja o upalama usljed alergija (upalne bolesti tipa 2). Unutar sekcije Navigator za pacijente, možete pristupiti informacijama o svim bolestima koje spadaju u grupu upalnih bolesti tipa 2.

Koje su to alergijske inflamatorne bolesti i zašto nam je važno da ih prepoznamo?

Eozinofilni ezofagitis (EOE)

EOE je alergijsko/imunološko stanje koje utiče na jednjak – cijev koja sprovodi hranu iz usta u vaš stomak. Iako nije životno ugrožavajuća bolest, to je hronično stanje koje zahtjeva pravilan i pravovremen tretman. Ako imate EOE, veliki broj određene vrste bijelih krvnih zrnaca – eozinofila – nalazi se u sluznici jednjaka.

Eozinofili su sastavni dio imunološkog sistema tijela, ali kada se nagomilaju u jednjaku, oslobađaju supstance koje izazivaju zapaljenje sluznice jednjaka. Vremenom ova upala i oštećenja mogu izazvati bol, otežano gutanje ili povećati rizik od zastajanja hrane u grlu.

Možda zato što se radi o alergijskoj bolesti, EOE se ponekad naziva „ezofagealna astma“. Iako je moguće imati i EOE i astmu udruženo, to su zasebne bolesti koje utiču na različite dijelove tela.
Veći rizik od razvoja EOE imaju oni koji već imaju drugu alergijsku bolest, poput astme, ekcema, polenske groznice ili alergije na hranu. Takođe je verovatnije da ćete ga razviti ako imate nekoga u porodici sa ovim stanjem. Muškaraci 3 puta češće obolijevaju od žena.

Ne znamo tačno šta uzrokuje EOE, ali se smatra da je to imunološki odgovor na određene alergene u hrani – često se radi o mlijeku, pšenici, orasima, soji, ribi i jajima. Također okidač može biti i nešto što udišemo, a genetska predispozicija je također pristuna.

Atopijski dermatitis ili ekcem

Ako ste vi ili vaše dijete ikada imali ozbiljno pogoršanje atopijskog dermatitisa (ekcema), upoznati ste sa upaljenom, suhom i zadebljalom kožom te stalnim, intenzivnim svrabom i češanjem. Na sreću, postoje načini za ublažavanje simptoma.

Procjenjuje se da oko 20% djece i 10% odraslih u opštoj populaciji ima simptome atopijskog dermatitisa, što znači da je ova kožna bolest češća među djecom. Simptomi obično počinju u prvih 5 godina života, često u prvih 6 meseci. S vremenom i liječenjem, kako djeca sazrevaju, atopijski dermatitis često prolazi, ali ponekad se nastavlja i u odrasloj dobi.

Mnogi različiti faktori doprinose pogoršanju simptoma atopijskog dermatitisa, uključujući alergene iz hrane i okoline, prekomjernu suhoću kože, povrede od češanja i super infekcije uzrokovane bakterijama na koži. Rješavanje svakog od njih je od suštinskog značaja za kontrolu stanja. Iako ekcem nije nužno alergijska bolest, alergeni mogu odigrati ulogu u pogoršanju simptoma. Među dojenčadi i malom djecom s umjerenim do teškim atopijskim dermatitisom, alergija na hranu je obično ključni okidač. Dok su uobičajeni alergeni u zatvorenom prostoru koji utiču na ekcem grinje i plijensi.

Hronična spontana urtikarija

Ako simptomi urtikarije – crvenilo, osip i svrab – traju mnogo duže od 6 sedmica, to se naziva hronična spontana urtikarija. Nelagoda može trajati nekoliko meseci ili godina, ponekad čak i decenijama. Takođe se može javiti angioedem, posebno u predjelu lica ili na šakama i stopalima, i u genitalnom području.
Simptomi urtikarije su u osnovi uvijek uzrokovani aktivacijom mastocita. Mastociti se nalaze uglavnom u koži i sluznicama respiratornog i gastrointestinalnog trakta. Aktiviranje mastocita u sluznicama respiratornog trakta može dovesti do disfagije i dispneje, dok aktivacija mastocita u gastrointestinalnom traktu može uzrokovati bol u stomaku, mučninu i proljev. Mnogi pacijenti takođe prijavljuju slabost, umor, glavobolju i bol u zglobovima koji se mogu javiti tokom teškog napada urtikarije.
Među identifikovanim uzrocima takve hronične spontane urtikarije, u vezi sa kojom su hronične infekcije ili upalni procesi (poput Helicobacter Pylori), nealergijske reakcije preosetljivosti na hranu, aditive u hrani i lijekove (pseudo-alergije) i autoreaktivnost uključujući autoimune reakcije (reakcije izazvane autoantitijelima).

Nazalni polipi

Polipi u nosu su mekane, nekancerozne izrasline koje se pojavljuju u sluznici prolaza ili sinusa u nosu. Nosni polipi mogu biti različite veličine. Ako su mali, možda neće izazvati nikakve simptome i možda niste svjesni da ih imate. Međutim, veliki polipi ili više grupa polipa mogu izazvati simptome, pa čak i blokirati vaše nosne prolaze.

Kada ih pregleda ljekar, polipi u razvoju izgledaju kao izrasline u obliku kapi u nosu. Sazrevanjem počinju da liče na oljušteno grožđe. Oni mogu izazvati neprijatne simptome, ali su obično bezbolni.
Nosni polipi su uzrokovani upalom i razvijaju se u upaljenom tkivu nosa. Unutar nosa nalazi se vlažni sloj koji se naziva sluznica, koji štiti unutrašnjost nosa i sinuse. Ako imate infekciju sinusa ili alergijsku reakciju, sluznica može postati otečena i crvena i može početi proizvoditi tečnost koja ističe. Ako imate učestalu iritaciju i upale, tokom dužeg perioda, tada se može formirati polip.

Nosni polipi najčešće pogađaju odrasle osobe starije od 40 godina i češći su kod muškaraca nego kod žena. Statistika navodi da između 19-36% ljudi koji imaju hronične infekcije sinusitisa takođe imaju nosne polipe. Oko 7% ljudi sa astmom takođe ima hronični sinusitis sa nosnim polipima.
Ne pokušavajte ignorisati polipe u nosu, nadajući se da će sami proći, jer nažalost rizikujete da razvijete stalne infekcije sinusa, pogoršanje astme pa čak i opstruktivnu apneju u snu, u kojoj polip utiče na vaše disanje.

Samterova trijada (AERD)

Aspirinom pogoršana respiratorna bolest (AERD) poznata i kao Samterova trijada, složeno je hronično zdravstveno stanje koje uključuje kombinaciju tri ključna faktora – astme, ponavljajućih polipa u nosu i osetljivosti na aspirin i druge nesteroidne antiinflamatorne lijekove (NSAID) kao što su ibuprofen, naproksen ili diklofenak.

Kada ljudi sa AERD -om uzimaju aspirin ili druge NSAIL -e, doživljavaju neželjenu reakciju koja izaziva probleme gornjih i donjih disajnih puteva. Reakcija se obično javlja između 30-120 minuta nakon uzimanja aspirina i može biti ozbiljna.
Neki ljudi sa AERD -om takođe doživljavaju slične blage do umerene reakcije kada konzumiraju alkohol, poput crnog vina ili piva. Oni sa AERD -om često imaju historiju hroničnih sinusnih infekcija i ponavljajućih polipa u nosu. Kao rezultat toga, neki ljudi osjećaju gubitak mirisa i njihovi simptomi možda neće dobro reagovati na konvencionalni tretman.

Neće svi sa astmom razviti AERD. Istraživanja pokazuju da odrasli astmatičari imaju 7% šanse da dobiju AERD, dok ljudi sa teškom astmom imaju 15% vjerovatnoću da imaju AERD. Oni koji imaju i astmu i nazalne polipe imaju vjerovatnoću da razviju AERD čak 40%. Simptomi će se najverovatnije prvi put pojaviti u dobi između 30 i 40 godina.

Teška astma

Teška astma je vrsta astme koja ne reaguje dobro na standardne tretmane. Simptomi su po definiciji intenzivniji od uobičajenih simptoma astme i mogu trajati duže vreme. Pacijenti sa teškom astmom često smatraju da su njihovi simptomi uporni i da ih je teško kontrolisati.

Teška astma može imati veliki uticaj na svakodnevni život, utičući na svakodnevne navike, rad i društveni život. Može uticati i na djecu i na odrasle, i može se razviti u bilo kom dobu. Međutim, oblik teške astme je mnogo rjeđi od standardne dijagnoze astme i pogađa manje od 10% ljudi s astmom. Kada je teški oblik astme u pitanju, potrebno je vrijeme da se pronađe odgovarajuća kombinacija liječenja. Važno je da pažljivo pazite na sebe uzimajući lijekove tačno onako kako je propisano. Neophodna je redovna kontrola astme, razumijevanje uzroka i okidača i komunikacija sa svojim zdravstvenim timom. Ako iznenada doživite ozbiljan napad astme, možda ćete doživeti jedan ili više navedenih simptoma:

• Plavičastu nijansu na usnama, licu ili noktima
• Osjećaj da morate da ustanete ili sjednete da biste pokušali da lakše dišete
• Osjećaj zbunjenosti ili uznemirenosti
• Nemogućnost govora punim rečenicama
• Osjećaj nedostatka vazduhai nemogućnost potpunog udisanja ili izdisanja
• Ubrzano disanje
• Simptomi koji se ne poboljšavaju nakon upotrebe inhalatora.

Uz vrlo ozbiljan napad astme, uobičajeni simptomi piskanja ili kašljanja se možda neće pogoršati. To je zato što vaši disajni putevi mogu biti toliko pogođeni da uopće ne možete unijeti dovoljno vazduha u pluća da izazovete zviždanje ili kašalj.
Neophodna je hitna medicinska pomoć i morate odmah otići u bolnicu. U poređenju sa blagim napadima astme koji mogu trajati samo nekoliko minuta, teški napadi astme mogu trajati satima do jednog dana i mogu biti opasni po život ako se ne liječe.
________________________________________
Pročitajte detaljno o inflamatornim bolestima tipa 2 u Navigatoru za pacijente GAAPP